Επικοινωνία και μετάδοση

Το βιβλίο της νεαρής Γαλλίδας εκπαιδευτικού Natasa Polony με τίτλο "Τα χαμένα παιδιά μας" κυκλοφόρησε το 2005 και προκάλεσε αίσθηση στη Γαλλία και στις χώρες όπου μεταφράστηκε. Κεντρικός του άξονας υπήρξε η κρίση στην παιδεία και την εκπαίδευση και ο προβληματσμός για την αδυναμία ή την εκούσια απαξίωση μετάδοσης της πολιτιστικής/πνευματικής κληρονομιάς στους νέους. Παρατίθεται προς προβληματισμό ένα απόσπασμα που αντιπαραβάλλει τις έννοιες μετάδοση-επικοινωνία:

Το αποτέλεσμα της μετάδοσης δεν είναι ποτέ σίγουρο, τροποποιεί το ίδιο το μήνυμα, ή ακόμα κι αυτόν που το φέρει. Το να μεταδίδεις είναι μία συνεχής δημιουργία και μία πράξη απελευθέρωσης. Το να επικοινωνείς είναι μία παγιωμένη και αυθόρμητη πράξη, όχι μία ακούσια διαδικασία. Συναλλαγή μάλλον παρά μοίρασμα. Εκείνος που μεταδίδει μεταμορφώνεται και ο ίδιος από κάτι που είναι πολύ περισσσότερο από τεχνική ή εμπειρία. Το βασικό λάθος είναι να νομίζουμε ότι, επειδή επιβάλλει ένα περιεχόμενο που επιδρά στον δέκτη, η μετάδοση αλλοτριώνει κι ότι, αντιθέτως, οι νέες ΤΠΕ που έχουν εισαχθεί στην εκπαίδευση και σε κάθε χώρο όπου πριν υπήρχε η μετάδοση θα είναι απελευθερωτικές γιατί θέτουν την "καθαρή πληροφορία" -η οποία ξεχνάμε ότι αποτελεί κατασκεύασμα- στη διάθεση όλων. Είναι βασικό λάθος γιατί η σωρεία πληροφοριών που κυκλοφορούν στο Internet και τα ΜΜΕ δεν είναι ουσιστικά προσβάσιμη, δηλαδή συνθέσιμη και κατανοητή, παρά μόνο από όσους έχουν έναν εγκέφαλο κατάλληλα διαμορφωμένο, προετοιμασμένο για να επεξεργαστεί αυτές τις πληροφορίες, με ενσωματωμένες τις αναφορές, τα μοντέλα με τα οποία θα τις αντιπαραβάλει. Αλλά όπως στρώνει κανείς, έτσι κοιμάται, κι ο κόσμος μας χρησιμοποιεί τα μέσα που έχει: για να εξασφαλίσουν τη συνοχή τους, οι κοινωνίες με μνήμη χρησιμοποιούν την ιστορία, και οι κοινωνίες χωρίς μνήμη χρησιμοποιούν την επικοινωνία. Αφού η κληρονομιά υπεξαιρέθηκε, πρέπει να ζήσουμε στην ανέχεια.

Η νεολαία των βαρβάρων της διαδυκτιακής εποχής εξαπατήθηκε από τους γονείς της. Στο όνομα της ισότητας και της ελευθερίας, οι νέοι αυτού του χωρίς παρελθόν κόσμου καλούνται να γίνουν φορείς της επικοινωνίας, να μετάσχουν στη μεγάλη κυκλοφορία της κενότητας. Πρέπει να διαφημίζουν για να υπάρχουν, να καταναλώνουν για να ανήκουν. Τους σερβίρουμε το λεξιλόγιο του Διαφωτισμού, την κοινωνία των πολιτών, τη δημοκρατία, το κριτικό πνεύμα, αλλά αποκομμένο απ ο τη γνωστική του βάση. Σαν να είχαμε κρατήσει μόνο την εισαγωγή από τους 35 τόμους της Εγκυκλοπαίδειας, και τίποτα από όλες εκείνες τις γνώσεις που είχαν συγκεντρωθεί εκεί για να διατεθούν στο λαό. Η προηγούμενη γενιά παρόλο που η ίδια επαναστάτησε κατά των γονιών της, δεν έδωσε στους νέους τη μόρφωση, που επιτρέπει την επανάσταση διότι επιτρέπει την επιλογή. Ένας καθηγητής φιλοσοφίας περιγράφει τη συμφορά ως εξής: "Οι νέοι κάνουν διάλογο, επικοινωνούν, αλλά με λόγια του αέρα. Τους δώσαμε το λόγο χωρίς να τους δώσουμε τις λέξεις."